Komunikacja krok po kroku
Zarząd Transportu Miejskiego jest organizatorem komunikacji miejskiej na terenie Warszawy, która działa pod marką Warszawskiego Transportu Publicznego. Wybrane linie (tzw. strefowe) wyjeżdżają również poza jej granice tworząc łącznie siatkę dogodnych połączeń na terenie aglomeracji warszawskiej.
ZTM odpowiada m.in. za opracowanie tras, rozkładów jazdy, sprzedaż biletów i ich kontrolę.
W kilku krokach przybliżamy podstawowe zasady funkcjonowania i korzystania z warszawskiej komunikacji. Prosimy pamiętać, że zapoznanie się z opisanymi zasadami nie zwalnia pasażerów z obowiązku znajomości szczegółów przepisów taryfowych i porządkowych.
Ofertę tworzą linie tramwajowe, autobusowe, metra oraz szybkiej kolei miejskiej.
Tramwaje
Tramwaje mogą być oznaczone numerami w zakresie od 1 do 79. Numeracja od 1 do 39 obejmuje podstawowe połączenia. Linie od 40 do 49 kursują w określonych porach doby lub tygodnia (np. w godzinach szczytów komunikacyjnych). Tramwaje z pozostałymi numerami kursują na liniach specjalnych lub zastępczych.
W przypadku awarii lub zaplanowanych prac ruch tramwajowy może zostać wstrzymany. W takim przypadku uruchamiana jest komunikacja zastępcza. Autobusy te oznaczane są literą „Z” lub literą „Z” wraz z cyfrą, np. Z-2.
W tramwajach obowiązują wszystkie bilety ZTM. Tramwaje zatrzymują się na wszystkich przystankach na trasie. Wszystkie przystanki są stałe.
Autobusy
Wśród połączeń Warszawskiego Transportu Publicznego wyróżniamy kilka rodzajów linii autobusowych:
Linie zwykłe
Autobusy linii zwykłych posiadają numery od 101 do 399, z czego numery od 300 do 399 należą do linii okresowych kursujących w określonych porach doby lub tygodnia. Autobusy te zatrzymują się na wszystkich przystankach (z nielicznymi wyjątkami).
Linie przyspieszone
Numeracja od 400 do 599 to autobusowe linie przyspieszone, które nie zatrzymują się na niektórych przystankach. Autobusy linii od 400 do 499 kursują w wybranych porach dnia lub tygodnia.
Linie ekspresowe
Oznaczenia z literą „E” oraz cyframi, np. E-4, są przyporządkowane autobusom linii ekspresowych, które umożliwiają szybkie przemieszczanie się między odległymi dzielnicami a Śródmieściem. Autobusy te zatrzymują się tylko na wybranych przystankach dlatego warto wcześniej zapoznać się z przystankami na trasie danej linii.
Linie strefowe
Autobusy linii strefowych są oznaczone numeracją od 700 do 899, z czego zakres od 800 do 899 oznacza linie okresowe. Wybrane i oznaczone przystanki na trasie tych linii to przystanki graniczne – wyznaczające granice stref biletowych.
Linie nocne
Autobusy linii nocnych posiadają oznaczenia z literą „N” oraz cyframi, np. N11. Wybrane linie nocne są również liniami strefowymi – ich trasy przebiegają w strefie 1 oraz 2. Zasady podróżowania komunikacją nocną.
We wszystkich opisanych wyżej autobusach obowiązują takie same bilety z zachowaniem stref ważności.
Linie lokalne „L”
Autobusy linii zaczynających się od litery „L” kursują w gminach ościennych, w zdecydowanej większości wyłącznie w strefie 2. Z uwagi na inny zakres obowiązujących biletów, wyróżniają się malowaniem koloru granatowego. Obsługujący je przewoźnicy emitują bilety, ale honorują też wybrane bilety ZTM:
- 90-dniowe,
- 30-dniowe,
- dobowe,
- 3-dniowe,
- weekendowe,
- weekendowe grupowe,
- bilet seniora,
- bilety dla dzieci z rodzin posiadających troje dzieci.
W tych autobusach honorowane są wszystkie uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych obowiązujące w pojazdach WTP.
Linie specjalne
Okazjonalnie uruchamiane są też linie specjalne o oznaczeniach od 900 do 999 czy linie cmentarne oznaczone literą „C” oraz cyframi, np. C25.
Metro
Dwie linie metra łączą Śródmieście z Bielanami, Ursynowem, Bemowo oraz Targówek z możliwością przesiadki na stacji Świętokrzyska. Metro kursuje w przybliżonych godzinach od 5 do 1. W nocy z piątku na sobotę oraz z soboty na niedzielę kursowanie metra wydłużone jest do godz. 3.00 z częstotliwością około 15 min.
W przypadku awarii lub zaplanowanych prac ruch w metrze może zostać wstrzymany. W takim przypadku uruchamiana jest komunikacja zastępcza.
Aby dostać się na peron metra należy skasować bilet i przejść przez bramkę lub zjechać windą i skasować bilet w kasowniku. Osoby uprawnione do bezpłatnych przejazdów mogą na peron zjechać windą lub pobrać wejściówkę wielokrotnego użytku w Punktach Obsługi Pasażerów, która pozwoli takiej osobie przejść przez bramki.
W strefie biletowej metra obowiązują wszystkie bilety i uprawnienia z taryfy ZTM.
Posiadacze biletów zakupionych w pojeździe lub aplikacji mobilnej mogą dostać się na peron korzystając z szerokich bramek bagażowych – są one wyposażone w czytniki kodów QR, które pozwalają na otwarcie bramki.
Szybka Kolej Miejska – SKM
Linie Szybkiej Kolei Miejskiej oznaczone są literą „S” oraz cyfrą. W pociągach SKM pomalowanych w charakterystyczne czerwono-żółto-kremowe barwy obowiązuje pełna gama biletów ZTM oraz uprawnienia do przejazdów ulgowych i bezpłatnych.
Trasy linii SKM przebiegają w dwóch strefach biletowych. W przypadku podróży poza Warszawę obowiązują bilety ważne w 2. strefie.
W pociągach SKM obowiązują tylko bilety ZTM. Nie są ważne bilety innych przewoźników kolejowych, takich jak Koleje Mazowieckie, PKP Intercity, Przewozy Regionalne itp.
Komunikacja w nocy
Linie dzienne kursują w ramowych godzinach 5 – 23. W pozostałych godzinach kursują linie nocne. Organizacja nocnej komunikacji jest nieco odmienna. Podstawowe połączenia tworzą linie łączące dzielnice z centrum, które kursują co 30 lub co 60 minut a ich trasy są skomunikowane na przystankach przy Dworcu Centralnym umożliwiając przesiadki. Autobusy odjeżdżają przeważnie 15 i 45 minut po pełnej godzinie.
Autobusy linii w zakresie oznaczeń od N01 do N09 to linie obwodowe, które nie docierają do Śródmieścia Warszawy, ale są skomunikowane na wybranych przystankach z liniami podstawowymi. Z kolei zakres oznaczeń od N50 do N59 przyporządkowany jest peryferyjnym liniom uzupełniającym, kursującym w wybrane dni tygodnia. Te linie również są skomunikowane z liniami podstawowymi, dzięki czemu po przesiadce możliwe jest dotarcie do centrum.
Taryfa w autobusach linii nocnych jest taka sama jak dla linii dziennych, z uwzględnieniem przejazdu przez dwie strefy biletowe.
Strefy biletowe
Obszar aglomeracji, na którym kursują linie ZTM jest podzielony na dwie strefy taryfowe oznaczone numerami 1 i 2. Pierwsza strefa (1), to teren Warszawy i wybranych gmin. Zdarza się, że strefa sporadycznie wykracza poza granicę miasta (do tzw. przystanku granicznego). Druga strefa (2) to pozostałe miejscowości poza Warszawą.
W strefie 1 można podróżować z biletami ZTM przeznaczonymi dla strefy 1 lub 1 i 2. W strefie 2 należy się poruszać z biletami przeznaczonymi dla strefy 2. Granicę stref określają oznaczone przystanki graniczne.
Najpóźniej w momencie przekraczania granicy stref, pasażer powinien posiadać ważny bilet na przejazd w określonej strefie.
Granicę stref biletowych przekraczają wybrane linie autobusowe – oznaczone numerami 7xx, 8xx i Lxx oraz linie kolejowe SKM. Granica stref biletowych obowiązuje również przy przejazdach innymi pociągami w ofercie „Wspólny bilet ZTM-KM-WKD”.
Bilety
W pojazdach linii Warszawskiego Transportu Publicznego obowiązują bilety emitowane przez ZTM Warszawa. Bilety takie można nabyć w sieci sprzedaży obejmującej m.in. Punkty Obsługi Pasażerów, urzędy pocztowe, oznaczone punkty sprzedaży oraz automaty biletowe.
Bilety jednorazowe, czasowe i krótkookresowe są sprzedawane na nośniku w formie kartonika z paskiem magnetycznym. Bilety długookresowe są kodowane na Warszawskiej Karcie Miejskiej, zawierającej imię, nazwisko oraz zdjęcie pasażera.
Przystanki
Przystanki ZTM są oznaczone znakami drogowymi z piktogramem autobusu lub tramwaju. Znak ten może być umieszczony na słupku lub na wiacie (zadaszeniu).
Na każdym przystanku umieszczona jest nazwa. Kilka przystanków w jednym rejonie i o tej samej nazwie tworzy zespół a poszczególne z nich są odróżniane dwucyfrowym numerem znajdującym się za nazwą.
Na przystanku znajdują się również oznaczenia zatrzymujących się linii. Część przystanków dla wybranych linii autobusowych funkcjonuje jako tzw. przystanki na żądanie. W oznaczeniach linii umieszczony jest tekst „na żądanie”.
Aby autobus danej linii zatrzymał się na przystanku „na żądanie” należy odpowiednio wcześnie dać znak kierowcy przez wyraźne podniesienie ręki.
Na przystanku znajdują się także rozkłady jazdy zawierające godziny odjazdów oraz wykaz przystanków na trasie. Tymczasowe rozkłady jazdy, związane np. ze objazdami, są na żółtym papierze.
Często zdarza się, że linie obsługiwane są w całości taborem niskopodłogowym. Taka informacja znajduje się na rozkładzie jazdy, pod godzinami odjazdów. W innym przypadku, kursy niskopodłogowe mogą być wyróżnione ramką wokół godziny odjazdu, zaś kursy wysokopodłogowe mogą być wyróżnione kropką obok godziny odjazdu.
Przed wejściem do pojazdu
Pojazdy na zewnątrz posiadają oznaczenie linii umieszczone z przodu, z tyłu oraz z boku pojazdu. Na pojazdach z wyświetlaczami elektronicznymi z przodu pojazdu obok oznaczenia linii umieszczona jest nazwa krańca, w kierunku którego pojazd zmierza. Na wyświetlaczach sygnalizowana jest również zmiana trasy danej linii lub kurs na trasie skróconej.
Z boku pojazdu na tablicy prezentowane są, oprócz oznaczenia linii, główne ulice, którymi kursuje pojazd danej linii.
Po zatrzymaniu się pojazdu na przystanku pasażer powinien otworzyć samodzielnie drzwi przyciskiem znajdującym się obok lub na drzwiach.
Pierwszeństwo przed wsiadającymi mają osoby opuszczające pojazd, a po usłyszeniu sygnału ostrzegawczego wsiadanie jest zabronione.
W pojeździe
Przy każdych drzwiach w autobusach, tramwajach i w szybkiej kolei miejskiej zamontowany jest kasownik. Bilet, który nie został uprzednio skasowany, czyli każdy bilet jednorazowy oraz nie wykorzystywany wcześniej bilet okresowy lub czasowy, należy skasować bezzwłocznie po wejściu do pojazdu.
Bilety tzw. kartonikowe kasuje się przez włożenie do oznaczonego otworu kasownika. Aby bilet został skasowany należy go delikatnie popchnąć i puścić. Skasowanie biletu jest potwierdzone sygnałem dźwiękowym i zaświeceniem zielonej lampki na kasowniku.
Bilety na kartach zbliżeniowych aktywuje się przez zbliżenie do oznaczonego pola kasownika. Kasownik poprawność skasowania również potwierdza sygnałem dźwiękowym oraz zaświeceniem zielonej lampki.
Dla osób, które nie zdążyły zakupić biletu przed wejściem do pojazdu istnieje możliwość nabycia biletu w automacie biletowym. Urządzenia znajdują się we wszystkich autobusach (oprócz linii „L”), tramwajach oraz we wszystkich pociągach Szybkiej Kolei Miejskiej. O umiejscowieniu automatu biletowego w pojeździe informują specjalne piktogramy umieszczone przy wejściu. Oprócz automatów, bilety można zakupić też za pomocą aplikacji na urządzenia mobilne. Po zakupie bilet należy aktywować skanując odpowiedni kod QR.
W każdym pojeździe znajdują się informacje o numerze linii, trasie i przystankach. Są one umieszczane w formie statycznej tablicy lub elektronicznej tablicy LCD. Wewnątrz pojazdów znajdują się również tablice prezentujące numer linii, trasę przejazdu oraz informacje o bieżącym i kolejnym przystanku.
Informacja o przystankach, we wszystkich autobusach (oprócz linii „L”), większości tramwajów oraz pociągach SKM jest również podawana w formie głosowych komunikatów.
Informacja wewnątrz pojazdu wyróżnia przystanki „na żądanie”. Pasażer chcąc wysiąść na takim przystanku powinien zasygnalizować swój zamiar naciśnięciem przycisku oznaczonego „stop” lub „na żądanie”.
W metrze
Wejścia na stacje metra oznaczone są charakterystycznym piktogramem z literą „M”. Przed zejściem na peron znajdują się bramki biletowe. Bramki, podobnie jak kasowniki, posiadają oznaczone miejsce do zbliżania kart oraz otwór do kasowania biletów. Wejście na peron jest możliwe tylko z ważnym biletem. Bilety nieskasowane należy skasować przed wejściem. Bilety skasowane służą do otwarcia bramek – należy z nimi postąpić analogicznie jak z biletami nieskasowanymi.
Pasażerowie z biletami zakupionymi w pojeździe lub aplikacji mobilnej mogą dostać się na peron korzystając z szerokich bramek bagażowych – są one wyposażone w czytniki kodów QR, które pozwalają na otwarcie bramki.
Posiadając uprawnienia do bezpłatnych przejazdów można skorzystać również z bezpłatnych wejściówek w formie biletu kartonikowego, dostępnych w Punktach Obsługi Pasażerów ZTM.
Przy windach zamontowane są kasowniki – takie same jak w autobusach i tramwajach. Windy umożliwiają dostęp na perony metra osobom z trudnościami w poruszaniu się lub dla osób z większym bagażem.
Na peronie kierunki kursowania pociągów oznaczone są dużymi tablicami oraz na tablicach odliczających do kolejnego kursu. Te same kierunki znajdują się również na czole pociągów.
Wewnątrz wagonów, nad każdymi drzwiami umieszczony jest schemat linii z zaznaczonymi poszczególnymi stacjami. Nazwy kolejnych stacji są zapowiadane przez informację głosową, a w nowszych wagonach prezentowane również na wyświetlaczach elektronicznych.
Przy wychodzeniu ze stacji przez bramki biletowe nie ma potrzeby kasowania biletów – bramki otwierają się swobodnie.
Podróż z bagażem lub zwierzęciem
W pojazdach linii WTP jest możliwość bezpłatnego przewozu bagażu i zwierząt. Należy przy tym zadbać o to, aby bagaż nie utrudniał innym pasażerom przejścia, nie narażał na zabrudzenie oraz nie zagrażał bezpieczeństwu. Bagażu i zwierząt nie należy przewozić na miejscach do siedzenia.
Mniejsze zwierzęta powinny być przewożone w koszach, klatkach lub skrzynkach. Psy należy trzymać na smyczy z założonym kagańcem.
Parkuj i Jedź P+R
System parkingów „Parkuj i Jedź” (Park & Ride) umożliwia, w godzinach funkcjonowania parkingów, bezpłatne parkowanie pojazdów osobom, które w chwili wyjazdu z parkingu przedstawią ważny bilet:
- dobowy, 3-dniowy, weekendowy, weekendowy grupowy,
- 30-dniowy, 90-dniowy, bilet seniora,
- bilet dla dzieci z rodzin z trójką dzieci,
- dokument uprawniający do bezpłatnych przejazdów.
